Kasztanowiec biały tolerancyjny wobec szrotówka?
Szrotówek kasztanowcowiaczek to szkodnik, który w iście błyskawicznym tempie spowodował, że najbardziej podatne na powodowane przez niego uszkodzenia majestatyczne kasztanowce białe prawie przestały być już sadzone i produkowane w Europie. Chemiczne metody zwalczania szrotówka kasztanowcowiaczka na terenach zieleni są skomplikowane. Iniekcje do pnia są drogie, zakładanie opasek lepowych i pułapek feromonowych – skomplikowane, a opryskiwanie dużych dzrew nie wchodzi w rachubę. Wygrabianie i niszczenie porażonych liści ogranicza populacje szkodnika tylko częściowo. Czy odkryta w holenderskiej szkółce odmiana kasztanowca białego tolerancyjna wobec tego szkodnika może być przełomem?
Błyskawiczny atak na Europę
Szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella) to szkodnik, który pojawił się w Europie dopiero na początku lat 80. ub.w. W błyskawicznym tempie opanował cały nasz kontynent. W Polsce po raz pierwszy zaobserwowano go w 1998 r. Szkody, które powoduje ten motyl sprawiły, że z naszego krajobrazu szybko znikają kasztanowce białe (Aesculus hipposcatanum). To jedyny europejski gatunek z tego rodzaju i najbardziej u nas do tej pory rozpowszechniony. Mniej podatne lub nawet całkiem odporne wobec tego szkodnika gatunki kasztanowców, chociaż dekoracyjne, nie tworzą jednak już tak dużych i majestatycznych dzrew jak kasztanowce białe.
Zniszczone liście i coraz bardziej osłabione drzewa
Najbardziej widocznym efektem żerowania larw szrotówka kasztanowcowiaczka są zniszczone już prawie całkowicie w lecie liście. Na pojedynczym liściu kasztanowca można czasem znaleźć nawet 100 min spowodowanych przez tego szkodnika. Dodatkowo motyl ten tworzy w naszym klimacie zwykle trzy pokolenia. W efekcie już w lecie drzewa przybierają z oddali jesienny wygląd, a uszkodzone liście przedwcześnie opadają. Obniżone są jednak nie tylko walory estetyczne. Zaatakowane okazy z roku na rok stają się coraz bardziej osłabione i często przedwcześnie wypadają.
Czy kasztanowiec biały TREEVOLUTION ‘Cyrilles Clean’PBR oprze się szrotówkowi?
Podczas międzynarodowych targów szkółkarskich GrootGroenPlus 2023 w Zundert w Holandii do konkursu dla nowości odmianowych stanął m.in. kasztanowiec biały TREEVOLUTION ‘Cyrilles Clean’PBR . O wyjątkowości tej nowej odmiany ma stanowić jej prawie całkowita niepodatność na ataki ze strony szrotówka kasztanowcowiaczka.
Okaz mateczny TREEVOLUTION ‘Cyrilles Clean’PBR został znaleziony w gminie Maasmechelen. Odkrycia dokonał przed około 20 laty Cyrille Vanbelle, były szef wydziału zieleni w tym regionie. Kasztanowiec ten praktycznie nie miał widocznych min szkodnika na liściach. Porażone były natomiast wszystkie otaczające go wokół inne około 100-letnie drzewa tego gatunku.
Wygląd podobny do gatunku
Odmiana ta tworzy duże drzewa (wysokość do 30 m, średnica korony – ponad 20 m) z szeroką, falistą koroną i krótkim, mocnym pniem. Korony są bardzo zwarte i dają głęboki cień. Średnica liści, które jesienią przebarwiają się na żółtobrązowo, dochodzi do 20 cm.
Po dokonaniu odkrycia Szkółka Van den Berk zleciła zbadanie odmiany w CVPO i uzyskała prawa hodowcy. Drzewa nowej odmiany są obecnie rozmnażane, a ich dostępność jest jeszcze ograniczona. Monitorowane na kwaterach od ponad 10 lat, nadal nie wykazują objawów porażenia przez szrotówka.
Ze względu na zbyt jeszcze mało potwierdzonych informacji oraz prezentację niezbyt dużych okazów, nowa odmiana nie zdobyła żadnej nagrody ani medalu GrootGroenPlus 2023. Potencjalnie daje ona jednak dużą nadzieję dla zarządców terenów zieleni. Otwiera bowiem możliwość powrotu na nie kasztanowców białych, które nie będą dewastowane przez szrotówka kasztanowcowiaczka.
